KΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ

 Του πρεσβυτέρου Πέτρου Γιατρά

Αγαπητοί αδελφοί, η σημερινή ευαγγελική περικοπή, μας παρουσιάζει την λεγομένη αρχιερατική προσευχή του Χριστού, προς τον Θεό Πατέρα. Η περικοπή αυτή, βρίθει βαθέων θεολογικών νοημάτων, για τον λόγο αυτό ίσως μας φαίνεται λίγο δυσνόητη.

Μα αν την παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά, θα κατανοήσουμε ότι δεν είναι μια προσευχή του Χριστού, όπως όλες οι προηγούμενες, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη θαυματουργία. Αυτή η προσευχή, έχει τελείως διαφορετικό χαρακτήρα. Χωρίζεται σε δύο μέρη. Πρώτον, διατυπώνεται η σχέση που έχει ο Θεός-Λόγος με τον Θεό-Πατέρα και δεύτερον, παρουσιάζεται η προσευχή του Χριστού για το πώς εύχεται και θέλει ο Ίδιος, να συνεχίσουν οι Απόστολοι μέσα στον κόσμο, αφότου ο Χριστός θα έχει αναληφθεί.

Ο Χριστός δόξασε τον Πατέρα Του εν ουρανοίς με την ενανθρώπησή Του και την παρουσία Του επί της γης. Έδειξε ότι είναι Υιός και μας κάλεσε να γίνουμε τέκνα Θεού. Έδειξε ότι η ζωή έχει νόημα όταν αναφερόμαστε στον Πατέρα. Η κατά άνθρωπον ζωή μας ξεκινά με την αναφορά μας στους γονείς μας. Η αποστολή τους έχει ίδια, αλλά και ξεχωριστά στοιχεία, ιδιότητες. Η μητέρα μάς δίνει την ζωή, μας τρέφει, μας φροντίζει. Ο πατέρας μάς δείχνει ότι η ζωή δεν μπορεί να είναι στηριγμένη σε μια αποκλειστική σχέση, όπως αυτής της μάνας και του παιδιού, αλλά ανοιχτή στον κόσμο, καθώς ο πατέρας εκπροσωπεί τον κόσμο στον οποίο το παιδί καλείται να ανοιχτεί, να μην εγκλωβιστεί στην αυτάρκεια μιας αγάπης που του δίνει ζωή και επιβίωση, αλλά δεν το αφήνει να ελευθερωθεί, να κερδίσει την ζωή μόνο του, να χτίσει σχέσεις πέρα από το αυτονόητο της δοσμένης αγάπης. Μπορεί και ο πατέρας να αγαπά αυτονόητα τα παιδιά του, όμως δείχνει σ’ αυτά ότι η ζωή περνά από τον κόπο και τον ιδρώτα να χτίσεις, να εργαστείς, να μάθεις να κερδίζεις την αλήθεια, ότι η μητέρα δεν τους ανήκει και ότι χρειάζεται, αφού σπουδάσουν την αγάπη μέσα από εκείνην, να την μοιραστούν, όπως εκείνος.

Ο Χριστός μάς δείχνει ότι έχουμε Πατέρα εν ουρανοίς. Η αγάπη με την οποία ο Θεός μάς προίκισε είναι ταυτόχρονα και ελευθερία. Ότι υπάρχουμε για να μοιραζόμαστε, αλλά και για να βλέπουμε στο πρόσωπο του κάθε πλησίον μας, του κάθε συνανθρώπου μας όλη την ανθρωπότητα (άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ). Ότι δεν κληθήκαμε μόνο για σχέσεις αποκλειστικές και κλειστές, αλλά και για σχέσεις ανοιχτές. Ότι η ζωή βρίσκεται όχι στην παραίτηση από το σώμα και την περιφρόνησή του, αλλά στην θυσία. Και αυτό έγινε με την ενανθρώπηση του Υιού και με την αποστολή του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο. Ο Πατέρας δεν μένει στην πληρότητα της σχέσης με τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, αλλά συμπεριλαμβάνει τον κόσμο, τους αγγέλους και τους ανθρώπους σε μια αγάπη που δεν έχει όριο και τέλος. Αυτή είναι η ελευθερία. Στην πληρότητά σου να έχεις τόπο, για να μετάσχουν και άλλοι στο δώρο της αγάπης. Έτσι, λοιπόν, η καθ’ εαυτή αγάπη και η καθ’ εαυτή θυσία κορυφώθηκε στον σταυρό, που είναι η δόξα του Θεού., ακριβώς διότι είναι το έσχατο σημείο ταπείνωσης για τον Θεό.

Στην συνέχεια της θείας αυτής προσευχής ο Χριστός δεν ξεχνά αυτούς για τους οποίους ζητά να «δοξασθεί». Κύριο μέλημα του η ανθρωπότητα, η Εκκλησία ολόκληρη για την οποία θα θυσιασθεί. Ο Χριστός ως κεφαλή όλων όσων πίστευσαν σ’ αυτόν και ενώθηκαν μ’ αυτόν νοιάζεται έντονα και αγωνίωδώς ούτως ώστε κανείς απ’ αυτούς να μην οδηγηθεί «εις απώλειαν». Γι’ αυτό επιτακτικά παρακαλεί: «Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν τω ονόματί σου ω δέδωκάς μοι, ίνα ώσιν εν καθως ημείς». Η Ενότητα της πίστεως και η κοινωνία με αυτόν είναι το ζητούμενο που πρέπει να διατηρηθεί «εις πάντας τους αιώνας».

Η ενότητα του Χριστού και του Πατέρα του όπως την περιγράφει πολύ όμορφα και θεολογικά το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, αποτελεί το πρότυπο για την ένωση και σωτηρία όλου του κόσμου. Γι’ αυτό και την Εκκλησία την αποτελούμε όλοι μαζί κλήρος και λαός. Κανείς δεν την αντιπροσωπεύει προσωπικά, γιατί όλοι είμαστε ένα κομμάτι του σώματός της και μέσα σε αυτήν καλούμαστε να ζήσουμε και να σωθούμε. Την ενότητα καλούμαστε να την βιώσουμε στην τέλεια μορφή της μέσα στη ζωή της Εκκλησίας.

Αυτή η αρχιερατική προσευχή αποτελεί για όλους εμάς υπόμνηση για το πρόσωπο του Κυρίου μας. Αυτό το πρόσωπο υπερασπίστηκαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι αγωνίστηκαν να μην αλλοιωθεί η πίστη μας από τις απόπειρες καλοπροαίρετων μεν ανθρώπων, με εσφαλμένα όμως κριτήρια, τα οποία έγιναν εμμονές, με αποτέλεσμα να καταστήσουν την λογική τους, την αλήθεια τους ανώτερη από την εμπειρία του εκκλησιαστικού σώματος, καθιστώντας αδύνατη τη συνύπαρξη. Διότι οι αιρετικοί κάθε εποχής δεν έχουν μία ιδεολογική διαφορά με την Ορθοδοξία, αλλά μία οντολογική: δεν ερμηνεύουν μόνο διαφορετικά το πρόσωπο του Χριστού ή τα δόγματα της Εκκλησίας. Δεν συνειδητοποιούν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει τον Χριστό όπως είναι, ακέραιο, διότι στην θέση του Κυρίου βάζει τον εαυτό του, τις δικές του απόψεις, αρνείται την ταπείνωση και την αγάπη, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να έχει την καρδιά του ανοιχτή σε κάποιον που δεν πιστεύει ότι είναι Αυτός που είναι.

Έτσι, λοιπόν, αδελφοί μου, και εμείς, εφαρμόζοντας τα λόγια του Κυρίου, δηλαδή να είμαστε ένα σώμα και μια καρδιά, όπως είναι ο Ίδιος με τον Πατέρα και ακολουθώντας τα διδάγματα των Πατέρων των Οικουμενικών συνόδων, τα οποία είναι προιόν του Αγίου Πνέυματος, τότε και μόνο τότε θα οδηγηθούμε στην πραγματική ένωση με τον Χριστό κερδίζοντας την ετοιμασμένη Βασιλεία Του.