ΠΕΡΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δύο όψεις: τη φυσική και την πνευματική. Η πρώτη υπονοεί την αποχή από πλούσιες τροφές όπως τα γαλακτερά προϊόντα, αυγά και κάθε είδος κρέας. Η πνευματική νηστεία αποτελεί την αποχή μας από κακές σκέψεις, επιθυμίες και πράξεις. Ο κύριος σκοπός της νηστείας είναι για να αποκτήσουμε εξουσία και πειθαρχία στο εαυτό μας και να νικήσουμε τα πάθη της σαρκός. Είναι για να ελευθερωθούμε από την εξάρτηση μας στα πράγματα του κόσμου τούτου ώστε να μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε πάνω στα πράγματα της Βασιλείας του Θεού. Η αληθινή νηστεία λοιπόν, δεν είναι μόνο η αποχή από τροφές, αλλά επίσης η αποχή

από κακές σκέψεις και όλα τα πάθη, διότι, όπως μας λέγει ο Κύριος:    “Οὔπω νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ εἰσπορευόμενον εἰς τὸ στόμα εἰς τὴν κοιλίαν χωρεῖ καὶ εἰς ἀφεδρῶνα ἐκβάλλεται; τὰ δὲ ἐκπορευόμενα ἐκ τοῦ στόματος ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρχεται, κἀκεῖνα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι. Ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον...” (Ματθ. 15:17-20) 

Άρα η εξωτερική νηστεία χωρίς την αντίστοιχη εσωτερική νηστεία είναι μάταια. 

Υπάρχουν πολλοί που δεν μπορούν να τηρήσουν τις νηστείες λόγο κάποια σωματική πάθηση ή μπορούν να τις τηρήσουν μόνον εν μέρη. Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι, για τους οποίους η νηστεία θα ήταν μεγάλη σωματική ωφέλεια, αλλά χρησιμοποιούν τις αρρώστιες για να μη νηστέψουν. Αν η νηστεία πράγματι μας κάνει σωματική βλάβη, τότε δεν θα ήταν σωστό να τηρήσουμε τις κανόνες της νηστείας, αλλά κάτω από τη συμβουλή γιατρού και πνευματικού πατέρα, θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε μερικές τροφές κατά την διάρκεια της νηστείας ή ακόμη για λιγότερες μέρες. Αυτό βεβαίως δεν μας εμποδίζει στην τήρηση της πνευματικής νηστείας.  Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας λέγει ότι η νηστεία δεν υπονοεί μόνο την αποχή από τροφές. Μας λέγει ότι η νηστεία: “δεν πρέπει να τηρείτε μόνο από το στόμα, αλλά επίσης και από τα μάτια, τα αφτιά, τα πόδια, τα χέρια και από όλα τα μέλη του σώματος. Τα μάτια πρέπει να απέχουν από ακάθαρτα θεάματα, τα αφτιά από κακόβουλα κουτσομπολιά, τα χέρια από πράξεις αδικίας.” Είναι μάταια να νηστεύεις το φαγητό, λέγει ο Μέγας Βασίλειος, και που την άλλη να παραδίδεσαι σε σκληρή κριτική και συκοφαντία. Δεν τρώγεις κρέας αλλά καταβροχθίζεις τον αδελφό σου.  

Πρέπει να θυμόμαστε ότι η νηστεία δεν είναι μια πράξη θρησκευτικότητας επειδή θέλουμε να φανούμε θρησκευόμενοι σε άλλους. Δεν είναι να “υποφέρουμε λίγο” που είναι κάπως ευάρεστο στον Θεόν, Δεν είναι τιμωρία, που με λίπη πρέπει να υπομένουμε για πληρωμή των αμαρτιών μας. Αντιθέτως, η νηστεία για τον Χριστιανό θα πρέπει  να είναι μια χαρούμενη εμπειρία, διότι η νηστεία είναι μια αυτοπειθαρχία, την οποίαν οικειοθελώς επιβάλλουμε στον εαυτό μας ώστε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και καλύτεροι Χριστιανοί.   

Επίσης, πρέπει να κρατάμε στις μνήμη μας τα λόγια του Αποστόλου Πάυλου, ότι:  “Οὐ γάρ ἐστε ὑπὸ νόμον, ἀλλ᾿ ὑπὸ χάριν.” (Ρωμ. 6:14), και ότι “Τὸ γὰρ γράμμα ἀποκτέννει, τὸ δὲ πνεῦμα ζωοποιεῖ. (Β Κορ. 3:6)”  “Οὐ γάρ ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη καὶ χαρὰ ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ.”(Ρωμ. 14: 17)